25η Μαρτίου 1838: Ο πρώτος εορτασμός με λεπτομέρειες

Η 25^η Μαρτίου καθιερώθηκε ως εθνική εορτή της Ελλάδας στις 15 Μαρτίου του 1838 με διάταγμα του Βασιλιά Όθωνα και μετά από σχετική εισήγηση του Γεωργίου Γλαράκη, υπουργού Εσωτερικών.

Σε προηγούμενο κείμενο είχαμε αναφέρει τη δεύτερη επέτειο για την 25^η Μαρτίου, το 1839 που δε γιορτάστηκε ποτέ για μια παράξενη σύμπτωση. Βρήκαμε όμως στις εφημερίδες της εποχής την πρώτη ιστορικά τελετή με την 25^η Μαρτίου να είναι κι επίσημα η εθνική εορτή των Ελλήνων.

Μάλιστα η είδηση δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η Φήμη» στις 19 Μαρτίου του 1838.

«Η επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίου Εκπαιδεύσεως Γραμματεία της Επικρατείας. Προς τας Διοικητικός αρχάς του Κράτους.

Η Α. Μ. ο Σ. ημών Βασιλεύς, λαβών υπ’ όψιν, ότι η ημέρα της 25ης Μαρτίου, λαμπρά καθ’ εαυτήν εις πάντα Έλληνα δια την εν αυτή τελουμένην εορτήν του Ευαγγελισμού της Υπεραγϊας Θεοτόκου, είναι προσέτι λαμπρά και χαρμόσυνος, δια την κατ’ αυτήν ταύτην την ημέραν έναρξιν του υπέρ της Ανεξαρτησίας αγώνος του Ελληνικού Έθνους, ηυδόκησεν δια Β. Διατάγματος εκδοθέντος την 15ην του παρόντος μηνός υπ. αρ. 980, να καθιέρωση την ημέραν ταύτην εις το διηνεκές ως ημέραν ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΟΡΤΗΣ. Τούτο γνωοτοποιούντες εις υμάς δια της παρούσης, σας προσκαλούμε, κύριε Διοικητά, συνεννοούμενοι με την Επιτόπιον Εκκλησιαστικήν Αρχήν, να κάμετε γνωστήν εις τους υπό την ημετέραν Διοίκησιν διατελούντες λαούς την Υ. ταύτην της Α. Μ. απόφασιν, πανηγυρίζοντες λαμπρώς την Εορτήν ταύτην, προσεγγίζουσα ν ήδη κατά το ενεστώς έτος και μέλλουσαν να τελήται ενιαυσϊως εις το διηνεκές».

Εν Αθήναις

τη 17 Μαρτίου 1838 Ο Γραμματεύς Γ. Γλαράκης»

Και ιδού το πρωτότυπο

Το βασιλικό διάταγμα του Όθωνα ανέφερε τα εξής:

«Θεωρήσαντες ότι η ημέρα της 25ης Μαρτίου είναι λαμπρά και καθ’ αυτήν εις πάντα Έλληνα δια την εν αυτή τελουμένην εορτήν του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, είναι προσέτι λαμπρά και χαρμόσυνος δια την κατ’ αυτήν την ημέραν έναρξιν του περί της ανεξαρτησίας αγώνος του ελληνικού Έθνους, καθιερούμεν την ημέραν ταύτην εις το διηνεκές ως ημέραν εθνικής εορτής»

Δέκα ημέρες μετά η Ελλάδα και η Αθήνα ήταν έτοιμες να γιορτάσουν. Τις πρώτες νυχτερινές ώρες της 24^ης Μαρτίου 1838, οι 21 κανονιοβολισμοί ήταν η… προαναγγελία. Στην ανατολή του ηλίου άλλοι 21 κανονιοβολισμοί έδειχναν στον κόσμο ότι ήταν μια ξεχωριστή ημέρα. Μια μπάντα γυρνούσε στους δρόμους της Αθήνας και προετοίμαζε για τη μεγάλη γιορτή.

Η επίσημη δοξολογία τελέστηκε στην Αγία Ειρήνη (τότε Μητρόπολη των Αθηνών). Εκεί κατέφθασαν ο Όθωνας και η Αμαλία, ντυμένοι με παραδοσιακές ενδυμασίες. Τα στρατιωτικά τμήματα είχαν παραταχθεί ενώ ο κόσμος είχε μαζευτεί στους δρόμους. Με το τέλος της δοξολογίας άλλοι 21 κανονιοβολισμοί ακούστηκαν.

Στην πλατεία του παλατιού ο Δήμος Αθηναίων είχε οργανώσει ένα μεγάλο γλέντι. Με χορούς και τραγούδια όπου συμμετείχαν όλοι οι Αθηναίοι.

Χωρικοί της Αττικής προπορεύονταν της βασιλικής άμαξας παίζοντας λαϊκά μουσικά όργανα και χορεύοντας. Το παλάτι τότε δεν ήταν άλλο από το κτίριο που σώζεται ακόμα και στις μέρες μας, στην πλατεία Κλαυθμώνος. Τώρα στεγάζει το Μουσείο Πόλεως των Αθηνών.

Οι νεότεροι στήνουν χορό, ακούγονται πολεμικά άσματα και θούρια. Από τον Πειραιά χαιρετούν τα βασιλικά πλοία ρίχνοντας κανονιοβολισμούς.

Όμως ένα επεισόδιο προκάλεσε τη συγκίνηση του πλήθους. Πάνω στους χορούς μια ηλικιωμένη γυναίκα έσπασε τον κύκλο και φώναξε:

― Σταματήστε, παιδιά μου. Εγώ πρέπει να αρχίσω το χορό. Εδώ που χορεύετε έδωσα για την ελευθερία το αίμα δύο αδελφών και του μοναδικού γιου μου.

Κλαίγοντας, έσυρε πρώτη το χορό η γυναίκα εκείνη, παραβαίνοντας τις συνήθειες της εποχής. Έδειχνε όμως τη χαρά των Ελλήνων που πανηγύριζαν την ελευθερία τους και την αυταπάρνηση με την οποία θυσιάστηκαν στο βωμό της πατρίδας.

Ήταν η Δέσποινα Λέκκα, η «Λέκκαινα» όπως την αποκαλούσαν. Είχε χάσει στον αγώνα τα αδέλφια της Μήτρο και Αναστάση και τον γιο της Γιώργο. Τη σκηνή διέσωσε μία από τις ξένες του Παλατιού που συνόδευαν την Αμαλία.

Μπορείτε εδώ στο φύλλο της εφημερίδας Η ΦΗΜΗ (26/3/1838) να διαβάσετε αρκετές από τις λεπτομέρειες για το γλέντι στην Αθήνα. Σε μια άλλη γλώσσα, πολύ πιο όμορφη για να είμαστε ειλικρινείς

Υπήρξε πάντως ένα πρόβλημα το μεσημέρι καθώς ξέσπασε βροχή. Το γλέντι σταμάτησε στη μέση αλλά το βράδυ «καθάρισε» ο ουρανός…

Κι έτσι φωταγωγήθηκαν με φανούς η Ακρόπολη, τα δημόσια κτίρια αλλά και πολλά σπίτια ενώ ένας μεγάλος φωτεινός σταυρός είχε σχηματιστεί σε μια πλευρά του Λυκαβηττού.

Μάλιστα το βασιλικό ζεύγος, συνεπαρμένο από τον ενθουσιασμό του πλήθους, αποφάσισε να περπατήσει στους δρόμους της πόλης. Και με έκπληξη παρατήρησε τα λαδοφάναρα με τα οποία είχα φωτίσει οι κάτοικοι τα σοκάκια και τα σπίτια,.