Η «ιδανική Πολιτεία» είναι ουτοπία;

Ο Πλάτωνας έλεγε ότι για να έχουμε μια ιδανική Πολιτεία θα πρέπει οι φιλόσοφοι να γίνουν πολιτικοί ή οι πολιτικοί να γίνουν φιλόσοφοι.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, δε θα μπορούσε ένας «μη πεπαιδευμένος» να θεωρηθεί κατάλληλος για να κυβερνήσει. Και σ’ αυτό το σημείο υπάρχει κάτι που μου έκανε μεγάλη εντύπωση αποσυμβολίζοντας την αλληγορία του «Μύθου του Σπηλαίου». Και με προβλημάτισε ταυτόχρονα αφού αποτελεί τροφή για σκέψη.

-Είναι ακατάλληλοι να κυβερνήσουν αυτοί που δεν έχουν γνώση και παιδεία, που δε διαθέτουν πνευματικό υπόβαθρο. Που δεν έχουν φτάσει στο «αγαθό», δεν έχουν κατακτήσει την ευδαιμονία και λειτουργούν ιδιοτελώς, με προτεραιότητα στα υλικά αγαθά

-Όμως είναι ακατάλληλοι να κυβερνήσουν κι εκείνοι που είναι μεν πεπαιδευμένοι αλλά είναι προσκολλημένοι αποκλειστικά στην πνευματική τους ενασχόληση. Αδιαφορούν για τα κοινά, ζουν εις «μακαρίους νήσους», δεν έχουν καμία διάθεση να προσφέρουν.  Δεν ακολουθούν το σκληρό καθήκον και το ηθικό χρέος να μεταδώσουν αυτή την «παιδεία» στους υπόλοιπους ανθρώπους και να προσφέρουν στην κοινωνία.

Το χαρακτηριστικό είναι ότι ο Σωκράτης περιελάμβανε σε αυτή την κατηγορία- των ακατάλληλων δηλαδή- όλους τους πολιτικούς της εποχής του στην Αθήνα. Ακόμα και τον Περικλή ή τον Θεμιστοκλή, με τη λογική ότι ασχολήθηκαν με το να χαρίσουν υλική ευμάρεια αλλά όχι πνευματική στους πολίτες. Με λίγα λόγια δεν ασχολήθηκαν με το να πλουτίσουν τον πνευματικό κόσμο των συνανθρώπων τους, στους οποίους έπρεπε να προσφέρουν ως «κυβερνήτες».

Η συναρμογή του κοινωνικού συνόλου, η επίτευξη της αρμονίας, αποτελεί προτεραιότητα για την ιδανική Πολιτεία. Με πρώτο και καλύτερο ότι θα πρέπει να προσπεράσεις τον κόσμο των αισθητών και όσα πιστεύεις ότι είναι αληθινά χωρίς να το έχεις αναζητήσει και να φτάσεις στο φως, στη γνώση, στην παιδεία. Να βάλεις στην άκρη την ψευδαίσθηση και να πας προς το φως της γνώσης.

Σε ένα δρόμο ανηφορικό, δηλαδή δύσκολο κι απαιτητικό που μόλις τον κατακτήσεις, έχεις υποχρέωση να επιστρέψεις αυτά που έμαθες, στον υπόλοιπο κόσμο. Να μεταλαμπαδεύσεις γνώση. Να γίνεις φύλακας- φιλόσοφος, να προσφέρεις, να υπάρχει αλληλεγγύη στην κοινωνία.

Και ταυτόχρονα μέσα από μια διαδικασία καταμερισμού εργασίας, αναλόγως με την ιδιότητα και την ικανότητα του καθενός, να υπάρξει αυτάρκεια.

Μελετώντας όλα αυτά, η πρώτη σκέψη που σου έρχεται στο μυαλό είναι «πόσο μπροστά ήταν οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι» αλλά αναρωτιέσαι αν αυτή η «Ιδανική Πολιτεία» είναι ουτοπία.

Αν μπορεί να υπάρξει. Αν μπορούμε να τη δημιουργήσουμε.

Η ουσία είναι ότι από αρχαιοτάτων ετών αναλύεται η παθογένεια της κοινωνίας, η ιδιοτέλεια και η αλαζονεία των πολιτικών, η ψευδαίσθηση, η πλάνη αλλά και το κυνήγι του προσωπικού συμφέροντος των πολιτών καθώς επίσης και ο «ναρκισσισμός» των επιστημόνων.

Μήπως θα έπρεπε μέσα από τη μόρφωση να αναζητήσουμε το «φως» και στη συνέχεια να το μεταδώσουμε στους συνανθρώπους μας; Επίπονη διαδικασία αφού σε ένα «όχλο απαίδευτων» είναι πολύ πιθανό να σε γελοιοποιήσουν, να σε κοροϊδέψουν, να σε περάσουν για τρελό. Ακόμα και να σε θανατώσουν. Θυμηθείτε τι έπαθε ο Σωκράτης…

Δεν υπήρξε βλάσφημος ή ασεβής. Δεν ύβρισε τους Θεούς. Ούτε διέφθειρε τους νέους. Απλώς ήταν ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΣ για την καθεστηκυία τάξη, δηλαδή το σύστημα αξιών και αντιλήψεων που θεωρείται κατεστημένο από τη στιγμή που με τη μέθοδό του  «αποκάλυπτε» την πνευματική ένδεια όσων θεωρούνταν σοφοί και ισχυροί.

Ακούγεται ουτοπικό; Μα έτσι κι αλλιώς, τίποτα δεν είναι εύκολο. Αν θεωρήσουμε ότι όντως μας αξίζει κάτι καλύτερο τότε ας θέσουμε τις βάσεις για να το αποκτήσουμε. Αρχίζοντας από τον εαυτό μας. Δεν έχει σημασία η ηλικία.

Ποτέ δεν είναι αργά να φιλοσοφήσεις ή να αλλάξεις. Δεν έχει ηλικία η γνώση. Και είναι κάτι που αφορά όλους μας.

Follow

Facebook

Twitter

Linkedin