Η Επικοινωνία στον Καιρό της Παραπληροφόρησης

Η επικοινωνία, αυτή η πολυδιάστατη ανθρώπινη δραστηριότητα που από τα βάθη των αιώνων διαμορφώνει την κοινωνία, φαίνεται σήμερα να ζει σε μια εποχή αντιφάσεων και αβεβαιότητας.

Ενώ ανέκαθεν η επικοινωνία είχε ως σκοπό την ανταλλαγή γνώσεων, συναισθημάτων και ιδεών για την αμοιβαία κατανόηση και την οικοδόμηση της κοινωνικής πραγματικότητας, το σύγχρονο τοπίο φαντάζει να έχει πάρει μια πορεία όπου η αξία της αυθεντικότητας και της αλήθειας μοιάζει να εκλείπει.

Η σύγχρονη επικοινωνία, εν μέσω της τεχνολογικής επανάστασης και της εκρηκτικής ανάπτυξης των μέσων μαζικής ενημέρωσης, έχει επεκταθεί σε βαθμούς που ούτε οι πιο τολμηροί στοχαστές του παρελθόντος θα μπορούσαν να φανταστούν.

Το διαδίκτυο και τα κοινωνικά δίκτυα, σαν νέοι «άμβωνες», επιτρέπουν σε κάθε άτομο να εκφράσει τις απόψεις του, να αναπαράγει και να δημιουργεί περιεχόμενο με ταχύτητα και έκταση χωρίς προηγούμενο.

Ωστόσο, η αυξημένη πρόσβαση σε πληροφορίες δεν συνοδεύεται πάντα από την υπευθυνότητα της επιλογής και της ορθής αξιοποίησης τους.

Αυτός ο καταιγισμός πληροφορίας, αντί να ενισχύει τη γνώση και την κατανόηση, ενίοτε μετατρέπεται σε πυρηνική έκρηξη παραπληροφόρησης και προπαγάνδας.

Από τη μία πλευρά, η επικοινωνία παραμένει το εργαλείο για την έκφραση και την αναπαράσταση της αλήθειας, όμως από την άλλη, είναι όλο και πιο συχνά το μέσο μέσω του οποίου διασπείρονται ψευδείς αφηγήσεις, παραμορφωμένες πραγματικότητες και επιθέσεις κατά της λογικής.

Η επικοινωνία σήμερα, αντί να καθιστά διαυγή την αλήθεια, πολλές φορές υπηρετεί σκοπιμότητες που καταλήγουν να εκμεταλλεύονται την ανθρώπινη ψυχολογία και τη συναισθηματική χειραγώγηση.

Ποιες είναι όμως οι συνέπειες αυτής της κατάστασης;

Η επικοινωνία, που θα έπρεπε να είναι μέσο προαγωγής του διαλόγου και της συνεργασίας, τείνει να υπονομεύσει την ουσιαστική σύνδεση μεταξύ των ανθρώπων.

Η πληροφορία, αντί να δημιουργεί γέφυρες, συχνά καταλήγει να προκαλεί τοξικές διαιρέσεις, να ενισχύει προκαταλήψεις και να δημιουργεί ένα κλίμα αβεβαιότητας και καχυποψίας.

Οι πολιτικοί λόγοι, τα κοινωνικά μηνύματα, ακόμα και η αθλητική επικοινωνία, φιλτράρονται από το φίλτρο της προπαγάνδας και της υπερβολής, και η αλήθεια – αυτή η σπάνια και πολύτιμη οντότητα – παραμένει όλο και πιο δύσκολο να αποκαλυφθεί.

Η αθλητική επικοινωνία, για παράδειγμα, η οποία θα έπρεπε να μεταφέρει την αληθινή ουσία του αθλητισμού, την αξία της ευγενούς άμιλλας και της ανθρώπινης προσπάθειας, έχει συχνά μετατραπεί σε ένα πεδίο διαμάχης και ανταγωνισμού.

Οι δημοσιογράφοι και οι αθλητικοί αναλυτές, σε μια προσπάθεια να προσελκύσουν την προσοχή του κοινού, αναλώνονται σε υπερβολές, ανακρίβειες ή, ακόμα χειρότερα, στο να κατασκευάζουν γεγονότα.

Η προπαγάνδα και η στρέβλωση των αθλητικών γεγονότων καθιστούν τη διαμόρφωση μιας αυθεντικής εικόνας δύσκολη, και ταυτόχρονα υπονομεύουν τη σχέση εμπιστοσύνης που θα έπρεπε να υπάρχει μεταξύ των αθλητών, των φιλάθλων και των ΜΜΕ.

Σε αυτό το πλαίσιο, τίθεται το αναπόφευκτο ερώτημα: πώς ορίζουμε την "σωστή επικοινωνία" στη σύγχρονη εποχή; Η σωστή επικοινωνία δεν είναι απλώς η μεταφορά πληροφοριών, αλλά η μεταφορά της αλήθειας με διαφάνεια και σεβασμό προς την πραγματικότητα.

Η επικοινωνία πρέπει να είναι το μέσο για τη διαρκή αναζήτηση της αλήθειας, για την αμοιβαία κατανόηση και τη διαμόρφωση υγιών σχέσεων.

Όταν παραδίδεται η επικοινωνία στον έλεγχο της παραπληροφόρησης ή της υπερβολής, ξεφεύγει από τον προορισμό της και καταλήγει να υπονομεύει την ίδια τη βάση της κοινωνικής συνοχής.

Εν τέλει, το στοίχημα που τίθεται είναι η ανάγκη επανεκτίμησης του τρόπου που επικοινωνούμε και του σκοπού για τον οποίο επικοινωνούμε. Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η αλήθεια είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο μπορεί να οικοδομηθεί κάθε πραγματική και αυθεντική επικοινωνία.

Εάν δεν καταφέρουμε να επαναφέρουμε την επικοινωνία στην υπηρεσία της αλήθειας, θα συνεχίσουμε να παρακολουθούμε έναν κόσμο όπου η πληροφορία είναι το πιο επικίνδυνο όπλο, ικανό να αλλοιώσει και να καταστρέψει οτιδήποτε αγγίξει.

Αν η επικοινωνία χάσει την αληθινή της ουσία, τότε η κοινωνία θα βρεθεί να κινείται σε έναν φαύλο κύκλο παραπλάνησης, αποξένωσης και απογοήτευσης, με ανυπολόγιστες συνέπειες για το μέλλον της αμοιβαίας κατανόησης και συνεργασίας μεταξύ των ανθρώπων.