Οι πρώτοι Δήμαρχοι της Αθήνας, τον 19ο αιώνα

Κάποιες πολύ χρήσιμες πληροφορίες, με πολύ μεγάλο ιστορικό ενδιαφέρον, αλιεύσαμε από τον Τύπο του μεσοπολέμου. Σε ό,τι αφορά σε ένα αφιέρωμα στις Δημοτικές εκλογές της Αθήνας, κατά τον 19ο αιώνα. Και τους πρώτους Δημάρχους Αθηναίων στη νεοσύστατη, τότε, ελληνική πρωτεύουσα. Βεβαίως τα πράγματα δεν ήταν ήρεμα. Ούτε πριν ούτε και μετά.

Ο Δημήτριος Καλλιφρονάς και ο Ανάργυρος Πετράκης, που βλέπουμε στις φωτογραφίες ήταν οι πρώτοι Δημαρχοι Αθηναίων. Για την ακρίβεια, ο Πετράκης ήταν ο πρώτος και ο Καλλιφρονάς ήταν ο δεύτερος. Τι γινόταν ομως πριν γίνει πρωτεύουσα η Αθήνα και αποκτήσει το δικό της Δήμαρχο;

Εδώ ίσως ειναι το πιο ενδιαφέρον σημείο της έρευνας.

Κατ' αρχήν υπήρχαν οι επαρχιακές δημογεροντίες και ουσιαστικά ο Δήμαρχος ήταν ο δημογέροντας.

Και να δούμε πόσο διήρκησε η δημογεροντία αλλά και τα ονόματα που είχαν τότε την ευθύνη για την Αθήνα. Πριν περάσουμε στον πρώτο Δήμαρχο Αθηναίων.

Πάμε λοιπόν και στο 1835 όταν έχουμε τις πρώτες δημοτικές εκλογές. Η Αθήνα ήταν διαιρεμένη σε δύο κόμματα, σ' εκείνα του Άρμανσπεργκ και του... αντι-Άρμπανσπεργκ. Ποιός ήταν ο Άρμανσπεργκ; Εκείνος που είχε σταλεί από τους Βαβαρούς ώστε να ασκεί καθήκοντα Βασιλιά (μαζί με άλλους δύο συμπατριώτες του αξιωματούχους) μέχρι την ενηλικίωση του Όθωνα.

Οι... αντί ήταν πάντως πιο ισχυροί όπως βλέπετε: 643 από τις 800 ψήφους.

Κάπως έτσι αναδείχθηκε πρώτος Δήμαρχος ο Ανάργυρος Πετράκης. Αν και ο Καλλιφρονάς είχε τις περισσότερες ψήφους, το παλάτι δεν ήθελε να του δώσει το χρίσμα με την δικαιολογία ότι ήταν νέος. Στην πραγματικότητα δεν άντεχαν το φιλελεύθερο πνεύμα του και τις ορμητικές ιδέες του.

Παρότι οι οικονομικοί πόροι ήταν ελάχιστοι άρα οι δυσκολίες πολλές, ο Πετράκης έκανε κάμποσα έργα βάζοντας έτσι μια αρχή στην εξέλιξη της πρωτεύουσας.

Όμως τίποτα δεν ήταν... εύκολο τότε. Ο Άρμανσπεργκ, δεν μπορούσε να χωνέψει την ήττα του και διέβαλε τον Πετράκη στον Όθωνα με αποτέλεσμα να διεξαχθούν εκλογές. Ο λαός είχε αντιδράσει έντονα ενώ και πάλι οι... αντι-άρμανσπεργκ συγκέντρωσαν τα τρία τέταρτα των ψήφων. Νέος Δήμαρχος αναδείχθηκε ο Δημήτριος Καλλιφρονάς.

Όπως μπορείτε να διαβάσετε, η πρώτη θητεία (γιατί ακολούθησαν κι άλλες) του Καλλιφρονά ήταν ιδιαίτερα αποδοτική και παραγωγική.

Πολύ σημαντικό ήταν επίσης ότι επί Καλλιφρονά, το 1838, έγινε και η πρώτη απογραφή της Αθήνας και πήραμε τις πρώτες πληροφορίες της νεοσύστατης πρωτεύουσας.

Μάλιστα επί δημαρχίας Καλλιφρονά άρχισε και η καταγραφή στατιστικών στοιχείων επί ληξιαρχικών θεμάτων. Και όλα αυτά με έσοδα μόλις 89 χιλιάδες ετησίως...

Ακολούθησε νέα θητεία του Πετράκη στην Αθήνα. Με περισσότερα έργα για την καθαριότητα και την ασφάλεια της πόλης.

Όπως κι άλλα πολύ σημαντικά έργα

Όμως, το 1844,  η επιδρομή των ακρίδων, η έλλειψη νερού και η ακρίβεια στα ήδη πρώτης ανάγκης οδήγησε την Κυβέρνηση σε απόφαση δίμηνης παύσης του Πετράκη. Και με αρκετά δικαστικά ζητήματα...

Η συνέχεια είναι εξίσου ενδιαφέρουσα

Μετά ήρθε η σειρά του Ιωάννη Κονιάρη στον οποίο όμως έκατσε η φοβερή χολέρα του 1854, με αποτέλεσμα να αντικατασταθεί

Και περνάμε στην εποχή του Γεωργίου Σκούφου ο οποίος ήταν πολύ δραστήριος κι έκανε πολλά ε΄ργα

Ο Σκούφος ήθελε να κάνει περισσότερα στη δεύτερη θητεία του αλλά η έξωση του Όθωνα οδήγησε κι εκείνον (ως φιλοβασιλικό) σε αποχώρηση.

Υπήρξε και η εποχή του Παναγή Κυριακού ο οποίος εξελέγη επί τρεις συνεχόμενες θητείες κι έκανε πολλά έργα στην πρωτεύουσα.

Πηγή: Εφημερίδα "Ακρόπολις" (Ιούλιος 1929)

Ακολουθήστε μας στο Facebook