1938: «Να καταργηθεί ο μαραθώνιος»!

Κατά τη δεκαετία του ’30 ήταν πολλές οι φωνές από ανθρώπους του αθλητισμού αλλά και των γραμμάτων που ζητούσαν την κατάργηση του μαραθωνίου. Ο λογοτέχνης και ακαδημαϊκός, Ζαχαρίας Παπαντωνίου είχε γράψει ολόκληρο άρθρο αναλύοντας ότι ήταν ένα απάνθρωπο αγώνισμα το οποίο δεν προσέφερε το παραμικρό στην εξάπλωση του αθλητικού ιδεώδους.

Την ίδια στιγμή, ο νικητής του Μαραθωνίου του 1896, Σπύρος Λούης ήταν αναγκασμένος να… λιμοκτονεί. Μετά την επιτυχία του, ένας Έλληνας έμπορος από την Αγγλία, του έστειλε 17 λίρες και δεκαπέντε σελίνια (776 δραχμές και πέντε λεπτά) προκειμένου να αγοράσει ένα χωράφι. Ως «ευχαριστώ» επειδή τον είχε κάνει υπερήφανο.

Η κοινωνία ξεσηκώθηκε…

Οι Έλληνες ήταν υπερήφανοι για τον Λούη. Όμως δεν ήθελαν να περιλαμβάνεται κάποια υλική αμοιβή στη νικη του. Συνέχισε να είναι νερουλάς και το 1938, η κοινότητα του Αμαρουσίου ψήφισε υπέρ του μια μηνιαία σύνταξη χιλίων δραχμών. Χρειάστηκε να περάσουν 42 χρόνια ώστε ο Λούης, που μέχρι τότε ζούσε μέσα στη φτώχεια, να πάρει κάποια ενίσχυση από το Κράτος, έστω κι από την Κοινότητα Αμαρουσίου.

Ο μαραθώνιος όμως ήταν πάντα ένας θρύλος. Μάλιστα επάνω στον αρχαίο και το ιστορικό «Νενικήκαμεν»  υπήρχε και μια νεότερη ιστορία. Στα χωρία της Αττικής, στις πρώτες δεκαετίες του 20^ου αιώνα έλεγαν ότι παλαιότερα, όταν οι Έλληνες είχαν νικήσει αμέτρητους Τούρκους σε μια μάχη, ένας πολεμιστής έτρεξε στην Αθήνα να φέρει το μήνυμα του θριάμβου.

Οι χωριάτες του φώναζαν «σταμάτα» για να τον ρωτήσουν τι συνέβη αλλά εκείνος συνέχιζε. Λίγο πιο πάνω από την Αθήνα τον έπιασε πόνος «στο ψυχικό» και σταμάτησε. Από τότε η πρώτη περιοχή ονομάστηκε Σταμάτα και η δεύτερη Ψυχικό! Να που μάθαμε και κάτι.

Όλα τα παραπάνω τα γράφει ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου, σε άρθρο του στην εφημερίδα ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ τον Αύγουστο του 1938. Για τον Λούη… Για το νέο θρύλο που περιλαμβάνει και την ονομασία των περιοχών «Σταμάτα» και «Ψυχικό». Όμως γράφει κι άλλα…

Ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου περιγράφει το νικητή του μαραθωνίου του 1906 (στους μεσο-Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας), τον Καναδό Σέρινγκ. Αλλά δεν περιγράφει μόνο αυτό… Και σκηνές φρίκης.

«Μέτρησα λιποθυμίες. Είδα ανθρώπινα κουρέλια σπαρμένα σε πολλούς Μαραθωνείους. Άκουσα το μεγάλο καρδιολόγο της Γαλλίας, Χούκαρντ, να μου λέγει πως τέτοια αγωνίσματα, έξω από τα όρια της ανθρώπινης αντοχής, είτε ποδηλατικά είτε πεζοδρομικά γεννούν καρδιακές παθήσεις. Και τέλος είδα το φονικό του Μαραθωνίου με τα μάτια μου».

Αυτό το τελευταίο είναι και το πλέον ανατριχιαστικό. Κι αφορά στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου.

«Ανάστατο το 1908 το Στάδιο του Λονδίνου, με ογδόντα χιλιάδες θεατάς που κρατούσαν την αναπνοή τους και περίμεναν το αποτέλεσμα» γράφει ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου. «Το μεγάφωνο ειδοποιεί ότι φτάνει πρώτος ένας Ιταλίας. Έφτασε. Όλα τα βλέμματα προσηλώνονται στη μεγάλη θύρα του Σταδίου. Ο νικητής εμφανίζεται. Ντοράντο ονομάζεται. Είναι κοντός και ισχνός Ιταλός. Για μια στιγμή όταν μπήκε στο Στάδιο τον είδα να στέκει και να κοιτάζει το τεράστιο αμφιθέατρο με τη θάλασσα των ανθρώπων. Μα δεν εστάθηκε σ’ αυτό. Ήταν η στιγμή αγωνίας. Ο θάνατος από τη στιγμή αυτή ακούμπησε το χέρι του στον ώμο του. Ο Ντοράντο προχωρεί για να φτάσει στο βασιλικό θώκο. Τα βήματά του έγιναν μικρά. Σιγά- σιγά γίνονται βήμα σημειωτόν. Κλονίζεται. Ζητεί κατάλληλο μέρος για να πέσει. Κριτές, βοηθοί, υπάλληλοι τον περικυκλώνουν. Έπεσε. Σιωπή νοσοκομείου απλώνεται στο Στάδιο. Νοσοκόμοι σκύβουν επάνω του. Αναπνέει; Αυτό είναι το γενικό σιωπηρό ερώτημα. Μετά δύο λεπτά τον βλέπουμε όρθιο. Το Στάδιο ανακουφίζεται. Θα φτάσει λοιπόν; Αρχίζει πάλι να τρέχει, τον επευφημούν. Τον συνοδεύουν. Λάζαρο αναστημένο. Μα αφού έκανε είκοσι βήματα, άξαφνα απαλότατα σα μια σκιά που γλιστρά, ξαπλώνεται κάτω. Τον χάνουμε τριγυρισμένο από νοσοκόμους. Πάλι ογδόντα χιλιάδες ψυχές σπαρταρούν για την τύχη του. Σε λίγα δευτερόλεπτα είναι πάλι όρθιος. Κάνει λίγα βήματα και ξαναπέφτει. Πέθανε; Οχ. Μέσα στο κώμα του ακούει πως ένας Αμερικανός έρχεται δεύτερος, πως μπαίνει τώρα δα στο Στάδιο, πως θα του πάρει τη νίκη. Τότε ο λιποθυμισμένος σηκώθηκε. Μέσα του έχουν σβήσει όλα εκτός από τη βούληση, από την απόφαση του θριάμβου. Τινάζεται ορθός, στηριγμένος στους νοσοκόμους. Και στις κραυγές του Σταδίου, στη μεγάλη βοή που αυτός ακούει και τη μεταφράζει στα λόγια ταύτα: «πρέπει να ζήσεις, πρέπει να φτάσεις, ο άλλος έρχεται, πρόφτασε». Αρχίζει τώρα να τρέχει. Προχωρά τρικλίζοντας. Μα δεν πέφτει. Θέαμα υποχθόνιο. Δεν θα το ξεχάσω. Σκιά, πνεύμα που χύνεται οργισμένο από τον τάφο, έκανε είκοσι βήματα και τέλος έφτασε. Ναι! Μπροστά στον Βασιλιά Εδουάρδο και τη βασίλισσα Αλεξάνδρα, ζητώντας το στέφανο που του ανήκει. Μετά το φάντασμα έφτασε και ο Αμερικάνος. Ήταν ο δεύτερος. Αυτός ήταν πραγματικά σύμφωνα με τους αθλητικούς κανόνες ο νικητής. Πεζή νίκη! Ποιος πρόσεχε αυτόν; Νικητής για όλο το Στάδιο ήταν ο άνθρωπος που δεν εννοούσε να πεθάνει χωρίς να νικήσει. Ο Ιταλός Ντοράντο, στεφανωμένος με τους ασφόδελους. Η ανάγκη του πολιτισμολύ επιβάλλει να καταργηθεί ο Μαραθώνιος εκείνη τη στιγμή. Δια βοής. Επέρασαν τριάντα χρόνια και δεν τον έθιξε κανένας κανόνας»…

Ακολουθήστε μας στο Facebook