1931: Το ρεπορτάζ για την επίθεση στον Αυλωνίτη και το μακελειό στο "Περοκέ"

- Μαΐου 06, 2020

Η ιστορία δεν είναι άγνωστη. Η επίθεση φανατικών "βενιζελικών" υπό την καθοδήγηση του Παύλου Γύπαρη σε βάρος του Βασίλη Αυλωνίτη, στις 22 Αυγούστου 1931 και το... μακελειό που ακολούθησε στο θέατρο "Περοκέ", απασχόλησαν για πολλές μέρες τον Τύπο της εποχής. Θέλησα λοιπόν να βρω τα ρεπορτάζ. Και τα βρήκα είναι η αλήθεια

Στην παραπάνω φωτογραφία βλέπετε μερικούς απ' όσους βρίσκονταν στο "Περοκέ" εκείνη την βραδιά. Το λέει και η λεζάντα άλλωστε. Δεξιά, με τη γραβάτα και το καπέλο ο Βασίλης Αυλωνίτης (27 ετών τότε). Στο μέσο με το μουστάκι ο μηχανικός Π. Μωραϊτης, το τραγικό θύμα της υπόθεσης καθώς έπεσε νεκρός από τη σφαίρα της συμμορίας Γύπαρη.

Πάμε όμως να δούμε τα πράγματα από την αρχή. Εφημερίδα "Ακρόπολις", ο βασικός τίτλος (πριν προχωρήσουμε)

Κατ' αρχήν μπορείτε να καταλάβετε τις διαστάσεις που πήρε το θέμα (θα παραθέσουμε παρακάτω κι άλλα πρωτοσέλιδα της εποχής). Δεν ήταν μια απλή επίθεση... φανατικών βενιζελικών σε βάρος του Αυλωνίτη και των άλλων ηθοποιών του "Περοκέ". Ήταν κάτι πολύ πιο βαθύ και σοβαρό καθώς είχαμε να κάνουμε με το παρακράτος. Έτσι απλά... Που δε... σήκωναν μύγα στο σπαθί τους...

Αρχίζουμε... Οι πρώτες ερωτήσεις αρχίζουν να εκφράζονται. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ένας εκ των κουμπουροφόρων ήταν υπάλληλος σε ιδιαίτερη υπηρεσία υπουργού (κάτι που διαψεύστηκε μετά) ενώ άλλος ήταν ανιψιός του περίφημου Γύπαρη (που δεν διαψεύστηκε μετά).

Πως ακριβώς είχε το νούμερο; Μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω... Η συνέχεια των στίχων (εξαιτίας των οποίων έγινε ο χαμός) "από τον Γαλόπουλο βγήκε η εντιμότης και από το φιλότιμο ο Καραπαναγιώτης". Κι ακολούθησε αυτό που διαβάζετε στο ρεπορτάζ.

Απ' εκεί και μετά; Το ρεπορτάζ είναι αναλυτικό και κατατοπιστικό. Κάνει λόγο για "τόπον εκτελέσεως θανατικών αποφάσεων" και περιγράφει σε απόλυτο βαθμό το χάος και το πανδαιμόνιο που επικράτησε στο "Περοκέ". Είναι όντως συγκλονιστικές οι περιγραφές.

Συνέχεια στις περιγραφές...Πανδαιμόνιο αλλά κι αιματηρός απολογισμός. Με νεκρό τον μηχανικό Παναγιώτη Μωραϊτη, ο οποίος δέχθηκε τη σφαίρα κι έπεσε αλλά και τραυματίες από... μαγκουριές στο κεφάλι!!! Χαμός γινόταν στο θέατρο ενώ ο Αυλωνίτης το είχε σκάσει από το παράθυρο προς την οδό Κορδάτου και κρυβόταν στο ζυθοπωλείο "Κόκκινος Κρίνος" όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο δημοσιογράφος- ερευνητής, Τάσος Κοντογιαννίδης (έτσι για να προσθέσουμε και κάποια άλλα στοιχεία πέρα από το τότε ρεπορτάζ).

Εδώ γίνεται αναφορά στον αδικοσκοτωμένο, Παναγιώτη Μωραϊτη. Είναι ο μηχανικός του θεάτρου που έπεσε νεκρός από τη σφαίρα του τραμπούκου.

Στη συνέχεια μπορείτε να διαβάσετε και να διαπιστώσετε ότι το σχέδιο ήταν καλά οργανωμένο. Εκτός των κουμπουροφόρων- μαγκουροφόρων που βρέθηκαν στη σκηνή για να χτυπήσουν και τελικά να δολοφονήσουν, υπήρξαν ανάμεσα στους θεατές και άλλοι... συνεργάτες τους. Που πλέον μέσα στον πανικό άρχισαν να χτυπούν και να πυροβολούν ανυποψίαστο κόσμο. Αποτέλεσμα; Αυτό που θα διαβάσετε.

Κάποια στιγμή όμως πάνω στην γενική σύρραξη, ο λοχίας Καλαντζής και ο δεκανέας Κομνηνός κατορθώνουν να συλλάβουν τον 28χρονο Ανδρέα Δικόνιμο, που όπως λέγεται εργαζόταν στην υπηρεσία δίωξης λαθρεμπορίου (κάτι το οποίο δεν επιβεβαιώθηκε καθώς διαψεύστηκε επίσημα). Ήταν εκείνος που πυροβόλησε και σκότωσε τον Μωραϊτη.

Στη φωτογραφία που ακολουθεί μπορείτε να δείτε τι συνέβη στην κηδεία του Παναγιώτη Μωραϊτη. Πολύς κόσμος συγκεντρώθηκε και η διαδικασία ταίριαζε περισσότερο σε διαδήλωση.

Και το θέμα είχε προεκτάσεις... Σε κάθε θέατρο εκδηλωνόταν καχυποψία και δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις που... ανυποψίαστοι πολίτες κόντεψαν να ξυλοκοπηθούν άγρια επειδή τους... πέρασαν για "υποστηρικτές" των δολοφόνων!!! Να ένα περιστατικό που συνέβη την ώρα της κηδείας του άτυχου Μωραϊτη.

Να κι ένα ακόμα περιστατικό που συνέβη σε θέατρο και μπορεί να μας κάνει να καταλάβουμε τι γινόταν:

Ο χαμός ήταν μεγάλος. Απλοί πολίτες συγκεντρώθηκαν έξω από τα γραφεία του Σωματείου Ηθοποιών εκφράζοντας τη συμπαράστασή τους στο έργο τους αλλά και την αγανάκτησή τους για τους τραμπούκους του παρακράτους. Ένα όνομα ακουγόταν: "Γύπαρης". Ο σωματοφύλακας του Βενιζέλου που... τραμπούκιζε διαρκώς με τη συμμορία του όλους τους αντίθετους και όσους τολμούσαν να έχουν αντίθεση άποψη.

Στο... στόχαστρο βρισκόταν όπως προαναφέραμε ο Παύλος Γύπαρης. Κι όπως γίνεται αντιληπτό μέσα από το ρεπορτάζ, αρκετές οργανώσεις ζήτησαν τη σύλληψή του έστω και... προληπτικά.

Και φτάνουμε στη στιγμή που οι τρεις συλληφθέντες, Δικόνιμος, Σταφυλαράκης και Περουλίδης παρουσιάστηκαν στον ανακριτή. Μάλιστα ο Περουλίδης επέμενε ότι την ώρα του επεισοδίου βρισκόταν στην Ομόνοια και τυχαία βρέθηκε έξω απο το θέατρο (αλλά ο αστυφύλακας επέμενε για το αντίθετο).

Ο Δικόνιμος, όμως, από τη σφαίρα του οποίου έπεσε νεκρός ο Μωραϊτης απλώς είπε ότι... δεν ήθελε να σκοτώσει τον Μωραϊτη. Αλλά με απόλυτη ψυχρότητα (όπως θα διαβάσετε) δεν άνοιξε το στόμα του για τίποτα άλλο. Α ναι... Ανιψιός του Γύπαρη ήταν.

Ο τέταρτος κρατούμενος, όμως, ο Μπαδόγιαννης αποδείχθηκε πολύ ομιλητικός. Περισσότερο μάρτυρας ήταν παρά κατηγορούμενος. Και διαβάστε τι είπε:

Και όπως αποκαλύπτεται η υπόθεση είχε φτάσει ως το τέλος... Άλλωστε ήθελαν να "πάνε και να τα σπάσουν όλα" όπως διαβάζουμε.

Απ' εκεί και πέρα κατόπιν απόφασης του Σωματείου Ηθοποιών, με εξαίρεση το "Περοκέ" όλα τα άλλα θέατρα εργάστηκαν κανονικά. Μάλιστα οι θεατές δεν παρέλειψαν να χειροκροτούν επίμονα κάθε νούμερο που ήταν σατιρικό απέναντι στην Κυβέρνηση.

Μάλιστα αντιπροσωπεία του Σωματείου είχε επισκεφτεί τον Υπουργό Εσωτερικών κ.Λιδωρίκη, ζητώντας του να συλλάβει τον Γύπαρη.

Κι όπως έχει γράψει ο δημοσιογράφος/ερευνητής, Τάσος Κοντογιαννίδης, στα γυρίσματα της ταινίας "Διπλοπενιές" στον Πειραιά κι ενώ οι ηθοποιοί πήγαν να καθίσουν σε μια σκιά, μια βέσπα πέρασε... ξυστά από τον Βασίλη Αυλωνίτη. Που αντέδρασε με την εξής ατάκα: "Για κοίτα ρε, γλιτώσαμε από τους Γυπαραίους και θα πάμε τσάμπα από τους μηχαναραίους"

Πάμε να δούμε κι άλλα πρωτοσέλιδα και ρεπορτάζ (εκτός από την "Ακρόπολη" που το παραθέσαμε στην αρχή) για το περιστατικό.

Η ΒΡΑΔΥΝΗ

Κυριακή 23 Αυγούστου 1931