Νέα Σμύρνη 1935: Μια κοινότητα "κόσμημα" αντάξια της μεγαλοπρέπειας της Σμύρνης

Καλώς ήρθατε στην Νέα Σμύρνη του 1935. Η εφημερίδα "Αθηναϊκή" επέκτεινε τις έρευνές της εκτός των ορίων του Δήμου Αθηναίων κι έπιανε τους συνοικισμούς της εποχής. Το πέρασμά της από την Νέα Σμύρνη μας δίνει πληροφορίες για τη νεοσύστατη τότε πόλη, αλλά με τρόπο αποθεωτικό για τις προσπάθειες που έχουν γίνει και για την εικόνα που παρουσιάζει

ΟΚ, η φωτογραφία δεν είναι καλή αλλά έχουν περάσει και 85 χρόνια από τότε που τυπώθηκε η εφημερίδα. Πάντως στο εξαιρετικό ρεπορτάζ παρουσιάζονται πληροφορίες για την ανοικοδόμηση της Νέας Σμύρνης και το επίπεδο των κατοίκων της περιοχής.

"Από την εποχή που κατέφυγαν στην Ελλάδα οι πρόσφυγες, η πρώτη σκέψη που τους κατέλαβε και η οποία σταδιακά αποκρυσταλλώθηκε σε απόφαση ήταν να αναστήσουν στα ελεύθερα ελληνικά χώματα τις χαμένες πατρίδες τους. Και βλέπουμε γύρω από την Αθήνα, τον Πειραιά και τις επαρχίες ν' ανθούν πολυάριθμοι συνοικισμοί που φέρουν ονόματα μικρασιατικών και θρακικών πόλεων, όπως η Νέα Φιλαδέλφεια, η Νέα Καλλίπολη, η Νέα Μάκρη, η Νέα Πάνορμος, η Νέα Κύζικος ή Νέα Σπάρτη και άλλοι.

Μέσα στις τόσες ωραίες και άλλοτε ακμάζουσες ελληνικές Μικρασιατικές και Θρακικές πόλεις ήταν δυνατό να λησμονηθεί η Μητρόπολη του μικρασιατικού ελληνισμού, η νύμφη της Ιωνίας, η Σμύρνη; Ασφαλώς όχι...

Κι επειδή το όνομα της Σμύρνης δεν έπρεπε να δοθεί σε οποιονδήποτε συνοικισμό αλλά θα έπρεπε ο συνοικισμός ή μάλλον η πόλη που θα έπαιρνε το όνομα αυτό να είναι μεγάλη και ωραία, όπως και η πρωτεύουσα της Ιωνίας, παρέστη ανάγκη να καταβληθεί προσπάθεια ώστε η Νέα Σμύρνη οχι μόνο από απόψεως σχεδίου και οικοδομών να ξεχωρίζει από τους άλλους συνοικισμούς, αλλά και από απόψεως κοινωνικής σύνθεσης να περιλαμβάνει ό,τι εκλεκτό είχε να επιδειξει άλλοτε ο Μικρασιατικός Ελληνισμός.

Προς τον σκοπό αυτό απαλλοτριώθηκε η μεγάλη έκταση επί της λεωφόρου Συγγρού και αφού διαχωρίστηκε σε ζώνες και τομείς αφού μετετράπη σε πλήρες σχέδιο πόλεως με λεωφόρους, πλατείες και άλλα κοινωφελή έργα, παραδόθηκε στους οικιστές προς οικοδόμηση"

Ο οικοδομικός οργασμός

Οι επόμενες πληροφορίες αφορούν τον τρόπο με τον οποίο χτίστηκε η περιοχή. Και όπως βλέπετε γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στα πανέμορφα και άνετα σπίτια ("μέγαρα" όπως τα ονομάζει) που ελάχιστα θυμίζουν προσφυγική περιοχή. 

"Οι λάβοντες οικόπεδο στη Νέα Σμύρνη, προερχόμενοι ως επί το πλείστον από την Σμύρνη, άρχισαν να οικοδομούν με δικές τους δαπάνες οικήματα, τα οποία κάθε άλλο παρά προσφυγικά είναι. Το αντίθετο, χάρη στα ληφθέντα μέτρα οι περισσότερες των κεντρικών οικοδομών στην Νέα Σμύρνη είναι μέγαρα και μόνο εις τις απομακρυσμένες ζώνες συναντά κανείς σπιτάκια κοινά, ανώτερα όμως σε κάθε περίπτωση από εμφάνιση και από μέγεθος από τα κρατικά άλλων συνοικισμών.

Τη... γλίτωσαν οι κάτοικοι

Κάθε εμπόδια για καλό δεν λένε; Παρότι η ανέγερση των σπιτιών στην περιοχή ήταν κατά μεγάλο ποσοστό ιδιωτική πρωτοβουλία (όπως θα διαβάσετε) υπήρξε ένα θέμα στην αρχή με μια ξένη εταιρεία η οποία ήταν να χτίσει την περιοχή... Αλλά με δυσβάσταχτους όρους για τους κατοίκους... "Ευτυχώς" η εταιρεία... παραιτήθηκε του έργου.

"Η Νέα Σμύρνη αρχικά επρόκειτο να ανεγερθεί από την ξένη εταιρεία "Μπουλεβάρ Οσμάν" η οποία όμως χρεοκόπησε και αναγκάστηκε να παραιτηθεί της εντολής και να διαλυθεί. Ίσως η ανέγερση της Νέας Σμύρνης από την εταιρεία αυτή να συνετέλει το ταχύτερο στην πραγματοποίηση ολόκληρου του σχεδίου της νέας όλης. Είναι ζήτημα, όμως, αν οι κάτοικοι θα μπορούσαν να ξεχρεώσουν από την εταιρεία η οποία είχε αναλάβει την οικοδόμηση υπό βαρύτατους όρους.

Και όμως σήμερα η Νέα Σμύρνη αριθμεί 1.540 σπίτια τα οποία ανεγέρθηκαν από τους οικιστές. Εξακολουθούν, δε, νέοι οικιστές να χτίζουν συνεχώς με τέτοιο ρυθμό ώστε σύντομα, εντός των πολύ τριών- τεσσάρων ετών, ο αριθμός των σπιτιών της νέας πόλης να υπερβεί τα τρεις χιλιάδες.

Δοθέντος δε ότι τα οικόπεδα στη Νέα Σμύρνη υπερτιμήθηκαν καταπληκτικά, εις τρόπο που να μην μπορεί να αγοράσει κανείς οικόπεδο αν δεν είναι οικονομικά ανεξάρτητος και ικανός να χτίσει ευπρόσωπο σπίτι, είναι βέβαιο ότι σύντομα η Νέα Σμύρνη θα συγκεντρώσει την εκλεκτότερη μερίδα του προσφυγικού κόσμου και θα καταστεί μια από τις ωραιότερες και αριστοκρατικότερες πόλεις της Ελλάδας".

Ανεξάρτητη κοινότητα, πρόεδρος ο Θάνος Καρύλλος

Η Νέα Σμύρνη από το 1933 είχε φύγει από τα όρια του Δήμου της Αθήνας κι έγινε ανεξάρτητη Κοινότητα με πρώτο πρόεδρο τον δραστήριο Θάνο Καρύλλο.  Είναι εκείνος ο οποίος το 1938 κατόπιν εισήγησης του προέδρου της Λέσχης Νέας Σμύρνης, Πάνου Χαλδέζου, παραχώρησε το οικόπεδο που τώρα υψώνεται το Μέγαρο-Κόσμημα της Αθήνας και του Πολιτισμού, στην κυριότητα της Εστίας Νέας Σμύρνης. Το οικόπεδο αρχικά προοριζόταν για την αστυνομία.

"Όπως όλες οι μεγάλες πόλεις έτσι και η Νέα Σμύρνη αποσπάστηκε προ ενάμιση έτους από τον Δήμο Αθηναίων και ανακηρύχτηκε ανεξάρτητη κοινότητα. Στις εκλογές πρόεδρος της κοινότητας αναδείχθηκε ο Θάνος Καρύλλος, άλλοτε πρόεδρος της Ενώσεως Αστών Προσφύγων Νέας Σμύρνης με τεράστια δράση στο συνοικισμό.

Ο κ.Καρύλλος πραγματικά αποδείχθηκε αντάξιος της εμπιστοσύνης των κατοίκων κι αυτό διότι ουσιαστικά πάντα ενδιαφερόταν για τις ανάγκες του συνοικισμού και ήταν γνώστης των αναγκών μέχρι και την παραμικρή λεπτομέρεια.

Ως πρόεδρος της Κοινότητας δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να συνεχίζει την προσπάθειά του με περισσότερο κύρος και γόητρο. Ήδη οι προσπάθειές του στρέφονται προς τον ηλεκτροφωτισμό της πόλης και την ύδρευση. Για τον ηλεκτροφωτισμό διεξάγει συνεννοήσεις με το αρμόδιο υπουργείο κι ελπίζει να καταλήξει εις θετικό αποτέλεσμα σύντομα. Για την ύδρευση που μέχρι τώρα γίνεται από τα υπάρχοντα πηγάδια της περιοχής, καταβάλλει ενέργειες ώστε να επεκταθεί το δίκτυο της Ούλεν στην Κοινότητα. Κι αυτό διότι τα εκεί φρέατα όχι μόνο άρχισαν να εξαντλούνται αλλά και να παρουσιάζουν επικίνδυνη μόλυνση εξαιτίας της οποίας σημειώθηκαν αρκετά κρούσματα τύφου".

Τα κοινωφελή ιδρύματα

"Πρέπει να σημειωθεί ότι η Νέα Σμύρνη μολονότι είναι πόλη η οποία ακόμα σχηματίζεται, απέκτησε προ πολλού χάρη στην ιδιωτική πρωτοβουλία, μεγάλο Ορφανοτροφείο το οποίο ανεγέρθηκε με δαπάνη του αειμνήστου Ιωσηφόγλου, πλήρες Γυμνάσιο το οποίο εσχάτως έλαβε το όνομα της περίφημης Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης και ωραιότατο ναό, της Αγίας Φωτεινής εις μνήμη του ναού της Αγίας Φωτεινής της Σμύρνης.

Εκτός τούτων έχει και δύο Λέσχες, στις οποίες συγκεντρώνονται οι κάτοικοι του συνοικισμού καθημερινά και στις οποίες δίνονται τακτικότατα ζουρ φιξ με μεγάλη επιτυχία"

Ακολουθήστε μας στο Facebook