1935: Επίσκεψη σε Ψυρρή, Άνω και Κάτω Πετράλωνα

Το καλοκαίρι του 1935 η εφημερίδα ΑΘΗΝΑΪΚΗ έκανε μια μεγάλη έρευνα για τις συνοικίες και τις γειτονιές της Αθήνας. Τα αποτελέσματα της έρευνας μας δίνουν την εικόνα για το πως ήταν τότε η κατάσταση στην πρωτεύουσα αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν οι άνθρωποι... Δυσκολίες, που σήμερα τις ακούμε σαν ανέκδοτα, σαν παραμύθια, αλλά τότε έκαναν δύσκολη και σκληρή την καθημερινότητά τους. 

Θα ακολουθήσουμε κι εμείς αυτή την έρευνα και στο πρώτο σκέλος θα σας παρουσιάσουμε τις αναφορές στις περιοχές Ψυρρή, Άνω και Κάτω Πετράλωνα. Για να πάρετε μια πρώτη γεύση...

Στην παραπάνω φωτογραφία βλέπετε την Πλατεία Ομονοίας κατά το έτος 1935. Για τις κολώνες που την περιστοιχίζουν θα ακολουθήσει κείμενο στο μέλλον.

Πρώτη στάση στην περιοχή του Ψυρρή. Ή όπως έγραφε ο τίτλος

Στον υπότιτλο μπορείτε να πάρετε μια πρώτη εικόνα κι εμείς θα σας αναφέρουμε κάποια πράγματα επιγραμματικά.

Το πρώτο που αντικρύσαμε ήταν μια θεόρατη κατάμαυρη τρύπα που χάσκει ψηλά στο κτίριο του Δημοτικού Ιατρείου. Μας είπαν ότι εκεί βρισκόταν κάποτε το ρολόι που χάλασε με τον καιρό. Ο Δήμαρχος υποσχέθηκε ότι θα το επιδιορθώσει, έστειλε συνεργείο, αλλά όσο το είδατε εσείς το είδαν και οι κάτοικοι. Παραμένει στις αποθήκες του Δημαρχείου.

Βασική ανάγκη της συνοικίας είναι η έλλειψη αποχωρητηρίου. Υπήρξε παλαιότερα ένα στο κέντρο της πλατείας αλλά το ξεσήκωσαν από εκεί γιατί ήταν αντιαισθητική η ύπαρξή του. Υποσχέθηκε ο Δήμαρχος ότι θα κατασκευάσει υπόγεια ουρητήρια. Αυτό όμως δεν συνέβη κι έτσι οι καταστηματάρχες προκειμένου να κάνουν την ανάγκη τους πραγματοποιούν ολόκληρη... εκστρατεία στο Μοναστηράκι ή την Πλατεία Κουμουνδούρου.

Η οδός Αγίου Δημητρίου είναι αδιάβατη. Η οδός Αισχύλου ακόμα χειρότερη. Η οδός Αγίων Αναργύρων εγκαταλελειμμένη και σε οικτρή κατάσταση. Οι οδοί Λεπενιώτου και Πιττάκη ακόμα χειρότεροι και παντού αναγκαστήκαμε να κλείσουμε τη μύτη μας.

Μια άλλη πληγή που υπάρχει στην Πλατεία Ηρώων είναι ο βόθρος που υπάρχει στην βορεινή πλευρά της. Από πολύ καιρό δεν λειτουργεί και τον μεν χειμώνα με τις βροχές η πλατεία γίνεται λίμνη, το δε καλοκαίρι αναδίδει φρικτή δυσοσμία.

Στου Ψυρρή υπάρχει και έλλειψη ασφάλειας. Στη συνοικία αυτή που τα παλιά χρόνια θεωρείτο κέντρο παλληκαράδων και μαχαιροβγάλτηδων, μαζεύονται τις νύχτες ή τις Κυριακές πολλά κακοποιά στοιχεία και οι μεταξύ τους καβγάδες δίνουν και παίρνουν. Οι φιλήσυχοι κάτοικοι της συνοικίας ζήτησαν από το Αρχηγείο της Αστυνομίας να ιδρυθεί παράρτημα του ΣΤ Αστυνομικού Τμήματος, αλλά η αίτηση απορρίφθηκε.

Πάμε μια βόλτα στα Άνω Πετράλωνα

Επόμενη στάση, τα Άνω Πετράλωνα. Που πλέον ζουν σε... άλλη διάσταση καθώς έχουν γίνει κέντρο της νυχτερινής ζωής αλλά το 1935 τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά.

Ας δούμε επιγραμματικά τι συμπεράσματα βγήκαν από την έρευνα

Η κυριότερη οδός, η Τριών Ιεραρχών είναι ασφαλτοστρωμένη και βρέχεται από τον Δήμο τακτικά.. Προχωρώντας περνάμε μπροστά από την εκκλησία των Τριών Ιεραρχών για να φτάσουμε στο τέρμα της συγκοινωνίας η οποία όπως κι εμείς διαπιστώσαμε αλλά και οι κάτοικοι μας τόνισαν, είναι και τακτική και πυκνή. Κάθε 4-5 λεπτά φεύγει τραμ και επιπροσθέτως υπάρχουν και ιδιωτικά λεωφορεία.

Σε αντίθεση με την Τριών Ιεραρχών η οδός Κυδαντιδών μας απογοητεύει. Εκτός από το παχύ στρώμα σκόνης που έχει απ' άκρη σε άκρη και ξεσηκώνονται ολόκληρα σύννεφα όταν φυσήξει αεράκι, το οδόστρωμα είναι χαλασμένο με βαθιές ρυτίδες που δημιούργησαν τα νερά της βροχής.

Η μεγαλύτερη κι επιτακτικότερη έλλειψη που παρουσιάζει η συνοικία είναι ο φωτισμός. Τις νύχτες η συνοικία βυθίζεται στο σκοτάδι. Από τις 9 το βράδυ και μετά που κλείνουν και τα φώτα των καταστημάτων, η κατάσταση είναι τραγική. Μπορεί κάποιος να χάσει το δρόμο του ή να σκοντάψει σε στύλο τραμ ή του τηλεγραφείου.

Άλλη μια βασική ανάγκη είναι η έλλειψη ενός αναπαυτηρίου που θα μπορούν οι περίοικοι και προπάντων οι καταστηματάρχες του κέντρου της συνοικίας να ικανοποιούν τις φυσικές τους ανάγκες.

Στις άκρες της συνοικίας, οι δρόμοι είναι κατεστραμμένοι άλλοι λίγο κι άλλοι πολύ. Πολλοί όμως είναι υποφερτοί. Αλλά οι πιο απόκεντροι είναι οι περισσότεροι αδιάβατοι και ημικατεστραμμένοι. Στην ταχύτερη καταστροφή τους βέβαια συντελούν πολύ τα νερά της βροχής που τον χειμώνα διασχίζουν τη συνοικία ορμητικά, σαν χείμαρροι. 

Και περνάμε στα Κάτω Πετράλωνα

Μπορείτε να διαβάσετε προσεκτικά τον τίτλο και τον υπότιτλο και θα καταλάβετε αρκετά. Θα ακολουθήσει φυσικά η ανάλυση

Δύσκολα τα πράγματα, προφανώς. Δυσκολότερα κι από τα Ανω Πετράλωνα καθώς η κατάσταση παρουσιάζεται πολύ χειρότερη και η συνοικία χαρακτηρίζεται παραμελημένη... Πάμε όμως να δούμε τα πράγματα με τη σειρά.

Η πολυάνθρωπος αυτή συνοικία δεν έχει δική της συγκοινωνία. Κι αυτή η έλλειψη είναι ένα από τα παράπονα των κατοίκων της.

Για να πάει κανείς εκεί πρέπει να πάρει τα λεωφορεία των Νέων Σφαγείων. Είναι ελάχιστα και σαραβαλιασμένα. Πρέπει να φεύγουν κάθε 20 λεπτά αλλά φεύγουν όποτε τους καπνίσει. Παίρνουν συνήθως 15 καθημένους και 5 ορθίους και... έχει ο Θεός! Έτσι οι επιβάτες σαρδελλοποιούνται γενικώς. Παρά τις διαμαρτυρίες των επιβατών οι σοφέρ φορτώνουν διαρκώς νέους επιβάτες στον δρόμο! 

Οι δρόμοι της συνοικίας είναι σε αξιοθρήνητη κατάσταση. Οι κάτοικοι όχι μόνο την άσφαλτο δεν γνώρισαν ποτέ αλλά ούτε καν σκυροστρωμένο δρόμο. Λάκκοι εδώ, τάφροι εκεί. λοφίσκοι και χαράδρες πιο πέρα... Το χειμώνα γίνονται λασπορεύματα. Και το καλοκαίρι χώνεται κανείς ως τους αστραγάλους στη σκόνη. 

Μερικοί από τους δρόμους της συνοικίας όπως Κυριαδών, Ηούς, Αλκμήνης, Ευρυσθέως, Συμμαχιδών είναι γεμάτοι από βρώμικα στάσιμα νερά, που αποτελούν μολυσματικές εστίες.

Τα άκτιστα οικόπεδα αποτελούν κοπρώνες και σκουπιδώνες. Η καθαριότητα γίνεται τόσο επιπόλαια που είναι σα να μη γίνεται καθόλου. Στους πιο απόκεντρους δρόμους, μάλιστα, εμφανίζεται κάθε τρίτη μέρα!!!

Στους δρόμους της γειτονιάς βλέπει κανείς ό,τι μπορεί να φανταστεί: Παλιόρουχα, παλιοπάπουτσα, παλιοντενεκέδες, σάπια κολοκύθια ακόμη και ζώα τυμπανιαία. Φρίκη!!!

Ο αστυφύλακας είναι σπάνιο φαινόμενο. Ιδίως μάλιστα κατά τις ώρες μετά τα μεσάνυχτα όταν οι... επιχειρηματίες της νύχτας κάνουν χρυσές δουλειές. Οι αισχροκερδείς οργιάζουν και πωλούν τα είδη τους 10 και 15% ακριβότερα της αγοράς. Και τα είδη τους είναι... σαβούρα.

Σε όλες τις μάντρες της συνοικίας βλεπει κανείς σταυρούς η σκιάχτρα για ένα λόγο: Για να μην ουρούν οι περαστικοί... Αλλά που! Το κακό θα παύσει μονο όταν ο Δήμος φτιάξει ουρητήρια.

Άλλη επιτακτική ανάγκη είναι η ίδρυση του λαϊκού ιατρείου! Οι περισσότεροι κάτοικοι είναι φτωχοί, βιοπαλαιστές, που μόλις κερδίζουν το ψωμί τους δουλεύοντας μεροδούλι.

Ο φωτισμός στην συνοικία είναι κάτι το ανύπαρκτο. 

Μια ακόμα ανάγκη των Κάτω Πετραλώνων είναι η κατεδάφιση των κατερειπωμένων αποθηκών Καμπά για να επεκταθεί η οδός Ηούς. Ετσι ώστε να εξυπηρετούνται οι κάτοικοι και τα τροχοφόρα που τώρα κάνουν τεράστιο κύκλο για να φτάσουν στον κεντρικό δρόμο.

Τα Κάτω Πετράλωνα εξαιτίας της εγκληματικής αδιαφορίας του Δήμου εξακολουθούν να μένουν γυφτοχώρι παρά την απομάκρυνση των σκηνών που έμεναν γύφτοι που αποτελούσαν πληγή για την συνοικία. Ας ενδιαφερθεί επιτέλους ο Δήμος διότι ό,τι συμβαίνει στα Κάτω Πετράλωνα ατιμάζει τον πολιτισμό της πρώτης πόλεως του κράτους.