Μαχαιρώματα για λιτανεία, κάψιμο μαλλιών: Ακατανόητα Πασχαλινά έθιμα του 1937

Σε ρεπορτάζ και αφιερώματα του ελληνικού Τύπου, το 1937, βρήκαμε ορισμένα Πασχαλινά έθιμα που επικρατούσαν εκείνη την εποχή σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας. Για δείτε και πείτε μας αν διατηρούνται ακόμα! 

Έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον ο τρόπος με τον οποίο περιγράφονται τα έθιμα και αυτά ακριβώς θα σας παρουσιάσουμε: Επαναλαμβάνουμε, έχουμε γυρίσει τον χρόνο 83 χρόνια πίσω.

Τι γινόταν λοιπόν το Πάσχα του 1937; Κάποια πράγματα παραμένουν ανεξήγητα (όπως οι πλειοδοτικοί διαγωνισμοί υπέρ του ταμείου της εκκλησίας που κατέληγαν σε μαχαιρώματα στην Κέρκυρα ή το κάψιμο των μαλλιών στα Καλάβρυτα) ενώ κάποια άλλα είναι πραγματικά όμορφα.

Κέρκυρα: Κουμπούρια και φαλτσέτες για το ποιος θα κουβαλήσει την εικόνα!!!

Στην Κέρκυρα επικρατεί το έθιμο να στρώνεται τη νύχτα του Πάσχα το τραπέζι και να μη ξεστρώνεται ίσα με την Κυριακή του Θωμά. Στη μέση του τραπεζιού βρίσκεται το Χριστόψωμο που μένει εκεί μια ολόκληρη εβδομάδα και δεν κόβεται παρά μόνο όταν ξεραθεί καλά, την Κυριακή του Θωμά.

Όλη την εβδομάδα που ακολουθεί το Πάσχα, στα κερκυραϊκά χωριά γίνονται λιτανείες και μεταφέρεται η εικόνα της Παναγίας σε κάποιο ξωκλήσι για να λειτουργηθεί. Την τιμή του να μεταφέρουν την εικόνα την διεκδικούν τα παλικάρια του χωριού με πλειοδοσία υπέρ του ταμείου της εκκλησίας (!!!) και συχνά ο ιερός αυτός ζήλος καταλήγει σε καβγάδες που τον πρώτο ρόλο παίζουν οι κουμπούρες και οι φαλτσέτες.

Δεν είμαστε καθόλου καλά...

Καλάβρυτα: Έκαιγαν τα μαλλιά των γειτόνων τους

Στα Καλάβρυτα μόλις οι εκκλησιαζόμενοι ανάψουν της λαμπάδες συνηθίζουν να... καίνε για λίγο τα μαλλιά των γειτόνων τους. Μάλιστα οι χωρικοί που είχαν μακριά μαλλιά αναγκάζονταν κα καταφεύγουν σε χίλια δύο μέσα για να προστατευτούν! Κι αναγκάζονταν ακόμα και μέσα στην εκκλησία να μη βγάζουν το σκούφο τους για να μην τους κάψουν τα μαλλιά... Ή ακόμα να αλείφουν  τα μαλλιά με ξύδι, λίπος, νερό κ.τ.λ για να τα προστατεύουν από το κάψιμο...

Μάλιστα στα Καλάβρυτα έκρυβαν την λαμπάδα του Επιταφίου και την χρησιμοποιούσαν ως γιατρικό σε διάφορες ασθένειες. Ενώ θεωρούσαν ότι αποτελούν βάλσαμο ωστε να καταπραΰνουν τον  πόνο ετοιμόγεννων γυναικών!!! 

Επίσης τα Καλάβρυτα θεωρούσαν μεγάλο κακό ότι θα συμβεί σε όποια οικογένεια δεν έσφαζε αρνί για το Πάσχα. Και έλεγαν ότι μέσα σε ένα χρόνο κάποιο μέλος της οικογένειας θα πεθάνει!!!

Επίσης το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης οι νέες και ανύπαντρες κοπέλες άπλωναν την προίκα τους. Ήταν ένα πρωτότυπο κάλεσμα μήπως βρισκόταν κάποιος γαμπρός.

Στην Κάλυμνο καθόριζαν διαδρομή της Λαμπρής

Προχωράμε στην Κάλυμνο όπου οι κάτοικοι είχαν μια συνήθεια μεταξύ τους. Καθόριζαν την διαδρομή της Λαμπρής. Πχ έλεγαν ότι την Καθαρά Δευτέρα η Λαμπρή βρίσκεται στην Κόκκινη Μηλιά και πλησιάζει στην Κάλυμνο. Ύστερα περνούσε από την Ρόδο, έφτανε στην Κω κι ακολούθως εγκατέλειπε το Μπουτρούμι, ένα ερημονήσι της Δωδεκανήσου. Τέλος την παραμονή των Βαϊων έφτανε στην Κάλυμνο και σε περιοχή που ονόμαζαν Βαθύ. Ετσι, το Σάββατο του Λαζάρου τα παιδιά στο νησί έτρεχαν πάνω- κάτω λέγοντας το εξής τραγουδάκι:

"Ο Λάζαρος θέλει αυτό

και λιβάνι και κερί

και τσαρούχια να φορεί

να πηγαίνει στο Βαθύ

να μας φέρνει την Λαμπρή

να δαγκώσουμε το αρνί

και το πόδι από τ' αυτί"

Στην Άνδρο έφτιαχναν μεγάλο σταυρό από καλάμι

Πάμε στο Κόρθιο της Άνδρου όπου τα παιδιά έφτιαχναν μεγάλο σταυρό από καλάμι και τον στόλιζαν με λουλούδια. Τον άφηναν τη νύχτα της Μεγάλης Πέμπτης μέσα στην εκκλησία για να αγιασθεί ακούγοντας τα 12 Ευαγγέλια και ανήμερα της Μεγάλης Παρασκευής τον έπαιρναν και τον γυρνούσαν από σπίτι σε σπίτι, μαζεύοντας δεκάρες.

Αν έφταναν σε ένα σπίτι και έβλεπαν μεταξοσκώληκες τότε έβγαζαν ένα λουλούδι από τον σταυρό και το προσέφεραν στη νοικοκυρά. Για ανταμοιβή εκείνη τους έδινε ένα αυγό.

Η παροιμία σε Σαντορίνη, Μάνη, Ήπειρο και Λευκάδα

Πέρα φυσικά από τα έθιμα υπήρχαν και οι παροιμίες για το Πάσχα.

Στην Σαντορίνη έλεγαν την εξής παροιμία: 

"Αν τα φώτα φωτερά

και τα Λάμπρα σκοτεινά

χαρά στο βου και στο ζευγά"

Στην Μάνη ήταν η ίδια παροιμία... παραλλαγμένη

"Και τα φώτα φωτερά

και το Πάσχα βροχερό.

Όλος ο κόσμος χαίρεται

και η Κρήτη καμαρώνει

Στην Ήπειρο έλεγαν το εξής: 

"Να ήταν τα φώτα φωτεινά

και η Λαμπρή βροχάτη"

Τέλος στην Λευκάδα έλεγαν τα εξής:

"Σαν παν Χριστούγεννα στεγνά

και Φώτα χιονισμένα

Και η Λαμπρή βρεχούμενη

τ' εμπάρια γιομισμένα"

Η Βόρεια Ελλάδα και το έθιμο του φιλιού

Σε διάφορα μέρη της Βόρειας Ελλάδας όπου οι Σλάβοι κατακτητές είχαν αφήσει σημάδια στο πέρασμά τους, συναντούσε κανείς το έθιμο του Πασχαλινού φιλιού.

Στις περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης με το που ηχούσαν οι καμπάνες της Ανάστασης οι πιστοί άρχιζαν τους αλληλοασπασμούς.

Ποια είναι η ρίζα; Με το φιλί αναγνωρίζονταν οι Χριστιανοί κατά την διάρκεια της Οθωμανικής τυραννίας. Δεν φιλιούνται μόνο συγγενείς, αλλά και άγνωστοι.

Ακολουθήστε μας στο Facebook